KUYUCAKLI YUSUF | SABAHATTİN ALİ

1903 senesi sonbaharının yağmurlu bir gecesinde, Aydın'ın Kuyucak Köyü'nü eşkiyalar basar ve bir karı-kocayı öldürürler. Bu aileden geriye sadece Yusuf adında bir çocuk kalmıştır. Olay yerine gelen Kaymakam, Yusuf'u görür ve onunla konuşur. Çocuğun haline oldukça üzülen Kaymakam onu evine götürür ve sonrasında evlatlık alır. Fakat Kaymakam'ın eşi Şahende Hanım ile Yusuf'un yıldızı pek barışmaz. Kaymakam'ın Muazzez adında bir kızı vardır. Yusuf ile Muazzez'in yakınlaşması ise her geçen gün artmaktadır.

Bir gün​ Muazzez ile Yusuf birlikteyken Şakir isminde paralı bir zat Muazzez'e sarkıntılık eder. Yusuf'tan ağzının payını alıp, dayak yer. Bunun intikamını almak isteyen Şakir, çeşitli entrikalarla Yusuf'a acı çektirmeye yemin eder. Şakir, Muazzez ile evlenmek istemekte, Kaymakam Selahattin Bey ise buna pek yanaşmamaktadır. Bu durumu tek onaylayan Şahende Hanım'dır. Olayların akışında sahneye Yusuf'un arkadaşı Ali çıkar. Ali de Muazzez ile evlenmek istemektedir. Bunu öğrenen Şakir, bir olay anında Ali'yi vurur ve ölümüne sebep olur. Ancak parasını ve nüfuzunu kullanıp ceza almaktan kurtulur. Tabii entrikalar bunlarla sınırlı kalmaz.

Yusuf'un Muazzez'e sevgisi her geçen gün artmaktadır. Yaşanan olayların akabinde, Yusuf kızı kaçırır ve evlenirler. Onları arayan Kaymakam Selahattin Bey sonunda izlerini bulur ve onlardan geri dönmelerini ister. Geri döndüklerinde Yusuf'a devlet dairesinde iş bulur. Fakat Kaymakam bir gün ölür ve zor günler başlar. Yeni gelen Kaymakam, Yusuf'a farklı bir görev verir. Yusuf'un hayatı görevi gereği hep seyahatlerde geçer dolayısıyla evine çok uğrayamamaktadır. Bunu fırsat bilen eğlenceye düşkün Şahende Hanım evinde partiler düzenlemekte, kızını da buna alet etmektedir. Yusuf çok da ahlaklı olmayan bu eğlenceleri her görevden dönüşte çevreden duymakta ve kayınvalidesi Şahende'yi uyarmaktadır. Bu eğlencelere katılanlardan biri Şakir diğeri de yeni kaymakamdır. Varın gerisini siz düşünün. Bir gün Yusuf eğlenceyi basar ve rastgele kurşun sıkar. Bu olayda ağır yaralanan Muazzez'i alıp oradan uzaklaşır. Oysa Muazzez'in yaralandığının farkında değildir. Yola daha fazla dayanamayan Muazzez ölür.

Sabahattin Ali, bin dokuz yüz otuz yedi doğumlu bu romanında lirik ve romantik bir aşk öyküsüyle karşımıza çıkıyor. Romanda insanların zulmünü ve birbirini aldatmalarını akıcı bir dille ele alıyor.

Bu kitabı okurken bazen kızıyor, bazen hüzünleniyorsunuz. Kuyucaklı Yusuf yaptıklarıyla bazen de sizi gülümsetiyor ve size iyi ki bunu yapmış dedirtiyor. Sonu dramatik bitse de, romanda hayatın devam ettiğinin, her şeye rağmen güçlü olmak gerektiğinin mesajı veriliyor.

Gelelim kitaptan alıntılar kısmına. Kuyucaklı Yusuf der ki;

Hayat, birbirinden ayırdıklarını, kısa bir müddet için tekrar yaklaştırır gibi olsa bile, uzun zaman yan yana bırakmıyordu. Geçen günleri bir daha geri getirmek mümkün değildi ve sadece hatıralar, iki insanı birbirine bağlayacak kadar kuvvetli değildi.

Bir işte kasıt ne ise hüküm ona göredir.

Hayattan fazla şeyler bekleme. Dünyada her felaketin içinden en az zararla sıyrılmanın yolu hayata uymak, muhite uymak, hiç sivrilmemektir.

Kendisinin dünyaya bir iş için geldiğini müphem bir şekilde hissediyor fakat bu işin ne olduğunu bilmiyor ve etrafında kendisine "Bu benim işim!" dedirtecek bir şey göremiyordu.

Geçen gün ceza reisi bir kitap verdi söyle karıştırdım. Derin bir şey. İsmi Amak-ı hayal. Senin anlayacağın hayalin dibi. Orada yazıyor: Bir gün Allah, peygamberleri çağırıp sormuş: Saadet nedir? demiş. Her biri kendilerine göre cevap vermişler. Musa: Arzı Mev'uda gitmektir; İsa: Bir yanağına vurana ötekini uzatmaktır. Buda: Hayatta hiçbir arzusu olmamaktır, yollu şeyler söylemiş. Sıra bizim Muhammed'e gelince: "Saadet, hayatı olduğu gibi kabul etmektir..." demiş. Ne doğru söz! Hayatı olduğu gibi kabul etmeli ve ona ne bir şey ilave etmeli, ne de ondan bir şey eksiltmeli... Bazı şeyler vardır, canımızı sıkar; " Bu neden böyle? Böyle şeyleri dünyadan kaldırmalı!" deriz. Bazı şeyler de mevcut değildir. İçimizden bunların olmasını ister, hatta bu uğurda çalışırız. İkisi de saçma ve faydasızdır. İnsan dediğin mahluk hiçbir şeyi değiştiremez. Bunun için, gönlünün rahat olmasını istersen, gördüğün fenalıkların bile bir hikmeti olduğunu düşün ve yeryüzünde olmayan iyilikleri oraya getirmek sevdasına kapılma... Sonra en mühimi: Kendini halinden şikayet etmeye alıştırma! Ömrümün sonuna kadar dövünsen bu hayatın cefası tükenmez; kendine etmiş olursun.

İnsanlar birbirinin maddi yardımlarına ve paralarına değil, sevgilerine ve alâkalarına muhtaçtırlar. Bu olmadıktan sonra, aile sahibi olmanın hakiki ismi, bir takım yabancılar beslemek idi.

İçindeki bütün yıkıntılara, bütün kederlere rağmen başını yere eğmek istemiyordu. Matemini ortaya vurmadan tek başına yüklenecek ve yeni bir hayata doğru yürüyecekti.

Bu kitabın sonunda bize de yolun açık olsun Kuyucaklı Yusuf demek düşer. Keyifli okumalar dilerim..